درباره آرامگاه نادرشاه افشار چه میدانید؟

آرامگاه نادرشاه افشار

آرامگاه نادرشاه افشار تاریخچه ۱۲۹۶ (قوام‌السلطنه در اواخر عهد قاجاریه|قاجار خورشیدی) در محل یکی از مقابر ویران شده نادری مقبره جدیدی برای وی ساخت و استخوانهای او را از تهران به مقبره مزبور حمل کردند .

این آرامگاه کوچک در هجری قمری در بالا خیابان مشهد و در ۱۱۴۵سال مجاورت چهارباغ شاهی و روبروی حرم امام ضا قرار داشت و از خشت و گل ساخته شده بود .

این بنای جدید که در محل فعلی آرامگاه وی قرار داشت مدتی بر پا بود تا خورشیدی ۱۳۳۵این که انجمن آثار ملی ایران در سال درصدد بر آمد آرامگاهیمناسبِ شأن نادرشاه برای وی در همان محل مقبره ساخته قوام‌السلطنه احداث نماید . این به پایان ۱۳۴۲شروع شد و در سال ۱۳۳۶کار از سال رسید . ساختمان جدید مقبره نادر شاه افشار به گزارش با ۱۳۴۲فرودین ماه سال ۱۲میراث خبر در تاریخ حضور پهلوی دوم به همت انجمن آثار ملی در باغ نادری بازگشایی شد.

نادرشاه افشار

عکس مقبره نادر شاه

مقبره کنونی نادر شاه واقع در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق) مهم‌ترین موضع توریستی ـ تاریخی شهر مشهد تلقی می‌شود، در باغی به متر مربع ساخته شده‌است. مقبره شامل سکویی دوازده ۱۴۴۰۰ مساحت پله‌ای، محل گور، پوششی خیمه مانند بر روی قبر، سکویی مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن دیگر در پی او، یک غرفه فروش کتاب و دو تالار برای موزه‌است.

تندیس نادر شاه سوار بر اسب به همراه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز فقید [[ابوالحسن صدیقی]] ساخته‌ شده است . مصالح مقبره غالباً از سنگهای خشن و سخت گرانیت کوهسنگی مشهد است . بعضی از قطعات سنگ بسیار بزرگ انتخاب شده تا تداعی کننده مقبره دوم ساخته خود نادرشاه باشد. پوشش مقبره کاملاً به مانند چادر عشایری است،  که نادر در آن زاده و هم کشته شده‌است. پوشش دیوارهای داخلی مقبره نیز از سنگهای مرمر اُخرایی رنگ [[مراغه]] انتخاب شده تا قتل نادرشاه در داخل [[چادر (سرپناه)]] را تداعی نماید.

استاد هوشنگ سیحون

توصیف مجموعه مقبره نادر از زبان استاد هوشنگ سیحون

ساختمان مقبره نادر شاه، شامل تالار l مقبره ، دو موزه یکی برای جنگ افزار زمان نادر و یکی جهت اسلحه زمان ماقبل نادر و برج مرتفعی برای برپا کردن مجموعه مجسمه نادر ، سوار بر اسب قزل باش ها که اشاره به سپاهیان نادر است. این ساختمان بر اساس دو شکل اصلی l هندسی یعنی مربع و مثلث طراحی شده است .

ویلایی تالار آرامگاه به شکل مربع از دو دیوار قرمز رنگ سنگی بسته و در قسمت ستون بندی باز تشکیل شده است که سنگ مزار نادر در گوشه این مربع در پناه دو دیوار جای دارد و به طرف بیرون نگاه می کند. این زاویه و پناه و باز بودن تالار حالت صحنه جنگ و دفاع و حمله را تداعی می کند . رنگ قرمز دو دیوار به مفهوم جنگ است و برجستگی های با ابعاد متفاوت سنگی که از دیوار بیرون آمده اند ، نبردهای مختلف نادر را نشان می دهند . ستون های اطراف تالار از نقشه مربعهای ۴۵قاعده و بالای ستون به ترتیبی که درجه نسبت به هم چرخش دارند طرح شده که در نتیجه هشت مثلث با چهار قاعده در بالا و چهار قاعده در پایین ، نشانه ای از کلاه نادر است.

برج پایه و مجموعه مجسمه با هم طراحی شده اند به ترتیبی که حالت دینامیک و حمله و یورش را مجسم می کند و قرنیز نامبرده از طرف برج مجسمه به طرف موزه حرکت صعودی دارد که همچنین به تبعیت مجموعه برج و مجسمه ها حالت دینامیک و جهشی .جنگ را تداعی میکند ابتکار این قرنیز در این است که در پوشش مابین دو ستون تکنیک ساده شده و مدرن طاقهای رومی قدیم بکار رفته است . بدین معنی که آجر یا سنگ کلیدی یا تاج که بالای قوس تعبیه می شد و فشارهای طاق از اطراف آن به دو طرف یعنی پایه ها منتقل میشده است.

مثلث های کلیدی تماما متساوی الاضلاع و بقیه نیز مثلث های قائم الزاویه هستند که در بالا به صورت مورب برش خورده اند . همین طرز کار عینا در داخل تالار آرامگاه نیز عمل شده است مجموعه بنا طوری ساخته شده که بخصوص در نمای اصلی برجستگی نباشد یعنی ابزار کاری ها و تراش همه سنگ ها از داخل باشد و این به معنای ایجاد قدرت تجسمی و تصویری بیشتر است . فقط در قسمت موزه کوچک سه ناودان عظیم سنگی از متن بیرون آمده اند که بیشتر جنبه زیبایی دارند.

بنا کلا روی سکویی که از کف زمین در . متر بالاتر است قرار گرفته است ۲حدود در نمای ورودی به طرف چپ نزدیک موزه بزرگ روی تراس یک حوضچه با سنگابه یکپارچه از خارا ساخته شده است .  سنگابه از بالا شکل یک مثلث متساوی الاضلاع را دارد و از نماهای جانب شش مثلث بزرگ و کوچک یک در میان حجم آن را به وجود آورده اند. پوشش بنا در کل از بتن مسلح نمایان انجام شده است . در تالار آرامگاه یک پوشش مربع شکل بزرگ با تراش های مثلثی از داخل و بیرون و مرتفع تر از قسمت های دیگر طوری ساخته شده که چهار مثلث بزرگ مشرف به ستونهای هشت گانه ی داخل تالار با نقش هندسی مخصوصی از سنگهای مرمر نازک یزد ، نور زرد رنگ ملایمی به داخل آرامگاه پخش می کند.

مقبره نادرشاه

دربهای فلزی داخل برای موزه ها و فضای زیر برج و همچنین نرده های دورتادور باغ شکل تبرزین نادر را تداعی می کنند . برای  نیز اشکال مربع و مثلث استفاده شده ، آبریزها و حوضها و جویبارها همه بر پایه ی باغ ایرانی طراحی شده ، در یک گوشه ی باغ ، بناهای فرعی برای تالار اجتماع و کتابخانه و سرویس و گلخانه در نظر گرفته شده که در حالت هماهنگی با خود بنای آرامگاه می باشد .
۲ موزه نادری در قسمت اصلی بنای یادبود مقبره افشار در تالار به منظور معرفی آثار تاریخی این دوره شکل گرفته‌است:
: این تالار به انواع سلاح‌های دوره افشاریه، تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه‌های ۱ تالار شماره جنگ، وسایل سوار کاری مانند زین و برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجاریه، چند نسخه خطی از جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادراختصاص دارد که روی یکی کلمه« السلطان نادر» حک شده‌است:

آرامگاه نادرشاه

: این تالار در سال ۲تالار شماره به مجموعه اضافه شد و ۱۳۷۳ در آن انواع سکه، ظروف و دیگر اشیای اهدای از دوره صفویه تا معاصر به نمایش در آمده‌است . همچنین در گوشه شمالی مقبره نادر، آرامگاه محمد تقی خان پسیان سردار خراسان قرار دارد .

نقشه مقبره نادرشاه افشار