به گزارش طراحی ویلا مدرن : آشنایی با فضاهای مسکونی در فرایند طراحی مسکونی پس از مشخص شدن برنامه فیزیکی پروژه، نوع و کیفیت فضاهای موردنیاز طرح تعیین می شود. آشنایی با فضاهای مسکونی با شناخت کافی از فضاها و تسهیلات و لوازم مورد نیاز هر یک میتوان رابطه بین فضاها را بررسی کرد.
معمولاً ارتباط فضاها میتواند از نظر عملکردی، خدماتی،بصری و … باشد. آشنایی با ریز فضا مسکونی در این فصل ضرورت وجود ارتباط بین فضاهای مسکونی و نحوه برقراری این ارتباط مشخص می شود.
انواع ارتباط بین دو فضا
فضایی درون یک فضا: یک فضا میتواند در حجم یک فضای بزرگ تر محدود شود. آشنایی با فضاهای مسکونی
فضاهای متداخل: محدوده یک فضا میتواند با حجم یک فضای دیگر هم پوشانی داشته باشد. آشنایی با فضاهای مسکونی
فضاهای مجاور: دو فضا میتوانندبا هم مماس باشند، یابا هم مرز مشترک داشته باشند. آشنایی با فضاهای مسکونی
فضاهای مرتبط شده توسط یک فضای مشترک: دو فضا میتوانند توسط یک فضای واسط به هم متصل شوند. آشنایی با فضاهای مسکونی
مجاورت متداولترین نوع رابطه بین فضاها بوده و به هر یک از فضاها اجازه میدهد تاتعریف و محدوده مشخصی داشته باشد. نقشه ساختمان میزان ارتباط بصری و فضایی که بین دو فضای مجاورایجاد می شود به نوع سطحی بستگی دارد که می تواند آنها را از یکدیگر جدا کند و یا به یکدیگر پیوند دهد.
- با رو شهای مختلفی می توان نوع و میزان رابطه بین فضاها را نمایش داد دو نوع از متداول ترین روش های نمایش روابط بین ریز فضا مسکونی یک خانه را مشاهده میکنید.
ریز فضا مسکونی
ریز فضا مسکونی در صورتی که طراحی معماری با تکیه به عملکرد فضاها و روابط منطقی بین آن ها انجام بگیرد، کار طراحی با استفاده از دیاگرام حبابی آغازمیشود. در این ترسیم معمولاً روابط فرعی نمایش داده نمیشود و با کنارهم قرار دادن عناصر، آشنایی با فضاهای مسکونی دیاگرام با ساده ترین صورت ممکن ترسیم میشود.
اگر دیاگرام به درستی ترسیم شده باشد به خوبی میتوان حوزه های مختلف و ارتباط بین آن ها را تشخیص داد. لازم به ذکر است ریز فضا مسکونی که در دیاگرام هستند دارای معنای مکانی نبوده و میتوان با حفظ رابطه فضاها آنها را جابه جا کرد. مکان یابی فضاها با توجه به اقلیم منطقه شرایط زمین، آشنایی با فضاهای مسکونی توجه به تفکیک عرصه ها و ارتباط بین فضاها انجام می شود.
نقشه امکاناتی چون بهره گیری ازنور طبیعی، منظره جالب، ارتباط مؤثر و مناسب بین حوزه های مختلف با توجه به موارد ذکرشده فراهم می شود. با استفاده از این دیاگرام در نهایت هر فضا با منطقی ترین رابطه با فضا یافضاهای دیگر در مناسب ترین مکان قرار میگیرد.
دیاگرام فضای مسکونی
لیست فضاهای مسکونی
در ادامه می توان با توجه به اندازه ها و ویژگی های عملکردی و فضایی مورد نیاز هر فضا به آنها مقیاس داد و شکل آن هارا تا حدودی مشخص نمود.پس از این مرحله می توان به یک طرح اولیه دست یافت که تمامی فضاها را کنترل کرده و اشکالات احتمالی را برطرف نمود. آشنایی با فضاهای مسکونی سپس بر اساس اندازه های نهایی دیوارهها وعناصر اصلی فضا ترسیم می شود.
یکی از نکات بسیار مهم در طراحی رعایت ارتباط مناسب بین فضاهای مختلف یک واحد مسکونی است. یعنی، طراح پس از آن که فضاهای مورد نیاز خانه را تعیین کرد، ارتباطمناسب و محل مناسب هر فضا را مشخص میکند.
هنگام تعیین محل مناسب هر فضا و ارتباط مطلوب آن با دیگر فضاها، دو نکته، مد نظر قرار میگیرد: محل مناسب فضاهای اصلی با توجه به نیاز آ نها به نور طبیی، چشم انداز، تهویه و …ارتباط مناسب آن با فضاهای دیگر با امکان دسترسی مناسب و عدم تداخل عملکردها هنگام طراحی، ابتدا ارتباط مناسب بین عملکردهای عمده و پس از آن ارتباط عملکردهای فرعی در نظر گرفته می شوند.
ریز فضا مسکونی مثلاً در طراحی خانه سعی می شود ابتدا ارتباط مناسب بین سه عملکرد عمده آن یعنی ارتباط بین فضاهای زندگی و خواب، ارتباط با دیگران و تغذیه تعیین شود و محل مناسب هر یک مشخص گردد. معمولاً این عمل با یک دیاگرام که شکل بسیارساد های از فضاها و نحوه ارتباط آ نها با یکدیگر است، انجام میشود. این دیاگرام را مسیردسترسی فلوچارت( یا دیاگرام عملکردی) فضاها مینامند.
چرخش و حرکت در فضا
مسیر حرکت را می توان مانند یک ریسمان خیالی تصور کرد که فضاهای یک ساختمان ویا هرسری از فضاهای خارجی و داخلی را به هم مرتبط میکند.
عبور و مرور یا سیرکولاسیون دریک خانه، رفت و آمد از اتاقی به اتاق دیگر و به قسمت هایی مختلف را ممکن می سازد. قسمتهای عبور و مرور اصلی یک خانه عبارتند از ورودی، هال، راهرو، پلکان و قسمت هایی ازاتاق ها و فضاها که برای ورود به فضاها و اتاق های دیگر به کار می روند.
در طرح اتاقهای یک خانه، گردش یا عبور و مرور ساکنین را باید در نظر گرفت تا حداقل فضا برای عبور و مرور تأمین شده و از به وجود آوردن راهرو و هال های طولانی خودداری شود.سعی شود راه های عبورومرور از داخل اتاق نباشد.
تنگ و تاریکی ایجاد شود. همچنین بدون احتیاج به گذشتن از قسمتهای مختلف، بتوان به هر قسمت خانه دسترسی پیدا کرد. فلشهای نشا ن داردر تصویر به وضوح دسترسی به قسمت اتاق خواب ها و قسمت سرویس را بدون رد شدن از قسم تهای دیگر نشان میدهد. در این طرح ورودی آشپزخانه م یتواند از پارکینگ رو باز نیز باشد.
آشنایی با فضاهای مسکونی برای طراحی مناسب عبور و مرور در فضای مسکونی می توان با قرار دادن مداد روی طرح زمینه و دنبال کردن خطوطی که روزانه در خانه طی می شود به بررسی عبور و مرور پرداخت.
اگر فعالیت های مختلف روزانه تمام افراد خانواده را در نظر بگیریم و خطوطی برای این رفت و آمد بکشیم با نقشه به دست آمده خواهیم دانست که طرح گردش یا عبور و مرور تا چه اندازه ای مناسب است. دو پلان مسکونی را مشاهده م یکنید که در طرح بالایی رفت و آمد مناسب و در طرح پایینی رفت و آمد نامناسب است.
ارتباط فضاهای مسکونی
ارتباط نشیمن با دیگر فضاها هما نطور که در مباحث قبلی ذکر شد اتاق نشیمن باید در محلی نزدیک در ورودی با حفظ محرمیت درون آن قرار گیرد. هرچند درِ بیرونی نباید مستقیماً به اتاق نشیمن راه داشته باشد.
در خانه های کوچک تر در ورودی ممکن است آشنایی با فضاهای مسکونی به اتاق نشیمن باز شود اما در صورت امکان باید از این جریان اجتناب نمود چون اتاق نشیمن نباید به عنوان راه عبور و مرور به بخش خواب و قسمت های دیگر خانه باشد.
در خانه هایی که از طرح باز ۱ استفاده می شود. اتاق نشیمن، اتاق غذاخوری و ورودی ممکن است که قسمتی از مساحت باز خانه باشند اتاق نشیمن ممکن است به وسیله دیواری متحرک بدون استفاده از در از سایر اتاق ها جدا گردد. آشنایی با فضاهای مسکونی می توان اتاق پذیرایی را به وسیله قفسه از بخش نشیمن و توسط یک شومینه از اتاق غذاخوری جدا کرد. در طرح بسته اتاق نشیمن با استفاده از درب، تاق نما یا دیوار، از سایر اتاق ها جدا می شود.
ارتباط غذاخوری با فضاهای دیگر
غذاخوری بایستی مجاور آشپزخانه قرار گیرد. هر چند تهیه غذا در آشپزخانه باید مستقیماًاز قسمت غذاخوری دیده نشود. آشنایی با فضاهای مسکونی از طرف دیگر غذاخوری باید مجاور اتاق نشیمن نیز باشد.نزدیکی اتاق غذاخوری به آشپزخانه و نشیمن، قرار دادن اتاق غذاخوری را بین آشپزخانه و اتاق نشیمن الزامی می کند.
اتاق غذاخوری که طرح بسته دارد جدایی بین غذاخوری و نشیمن می تواند به وسیله یک شومینه انجام شود. تصویر در طرح باز می تواند غذاخوری و نشیمن در یک فضا قرار گیرد. در مواقعی برای غذاخوری از ایوان استفاده میشود که بهتر است ایوان در مجاورت اتاق غذاخوری و آشپزخانه باشد.
ارتباط آشپزخانه با فضاهای دیگر
چون آشپزخانه وظیفه سرویس رسانی به کل خانه رادارد باید آن را نزدیک ورودی قرار داد.
آشنایی با فضاهای مسکونی دلیل این کار این است که به راحتی بتوان مواد غذایی خریداری شده را به داخل آن حمل کرد و به آسانی مواد زائد را از آن خارج کرد.همان طور که در بخش های قبلی ذکر شد آشپزخانه می تواند با بخش نشیمن ارتباط مستقیم داشته باشد تا محل بازی بچه ها از آن جا قابل دیدن باشد. ریز فضا مسکونی قسمت غذاخوری و صبحانه خوری نیز بایستی در مجاورت آشپزخانه قرار گیرد.
ارتباط فضای خواب با فضاهای دیگر
بخش خواب باید در منطقه بی سر و صدا و ساکت خانه و به دور از فضاهایی با فعالیت های جمعی و عمومی و همچنین صداهای خیابان باشد. برای دسترسی به اتاق خواب نباید از بخش پذیرایی و فضاهای عمومی منزل به آن وارد شد.
جهت تفکیک بخش خواب از سایر بخش های خانه میتوان از راهرو و یا یک هال خصوصی بهره گرفت. در این شرایط در تمامی اتاق خواب ها به این فضا هال خصوصی باز میشود.
ارتباط حیاط با فضاهای خانه
در طرح خانه های ویلایی فضاهایی چون نشیمن، آشپزخانه، اتاق خوا بها و غذاخوری می تواند در مجاورت حیاط باشد تا ضمن بهره گیری از دید و منظر مناسب در شرایط خوب آب و هوایی بتوان از فضای باز نیز استفاده کرد در خانه های ویلایی معمولاً چهار دسته حیاط در نظر گرفته میشود.
۱- حیاط برای دور هم جمع شدن ۲- حیاط بازی ۳- حیاط خلوت ۴- حیاط جلوی خانه
چند توصیه در خصوص مسیرهای حرکتی و ارتباط فضاها
مسیر حرکت های اصلی را کوتاه کنید، با در نظر گرفتن این نکته که فاصله بین فضاهای اصلی ساختمان در هر روز چند بار طی می گردد، ضرورت کوتاه کردن این فواصل، روشن خواهد شد.
لذا سعی شود فواصل دسترسی تا حد ممکن کوتاه شود. از تداخل عملکرد فضاها جلوگیری کنید، در نظر بگیرید که میخواهید از فضای ورودی به اتاق خواب بروید، اگر در این مسیر مجبور باشید از فضاهای دیگری مثل آشپزخانه، پذیرایی یا فضای غیر مربوط دیگر عبور کنید، تداخل عملکرد ایجاد می شود. باید مسیر دسترسی، حتی الامکان مستقیم و بدون قطع فضای غیر ضروری دیگر باشد.
آشنایی با فضاهای مسکونی سعی کنید عملکرد هر فضا تا حد امکان تأمین کننده دو عملکرد مربوط یا نزدیک به هم باشد. آشنایی با فضاهای مسکونی بدین ترتیب استفاده بهینه از فضا انجام میگیرد و طرح شما قابلیت انعطاف خواهد داشت.
ریز فضا مسکونی جهت امکان ارتباط و عبور و مرور میان دو فضا از در استفاده می شود. در امکان ورودبه فضا، دسترسی به حوزه های عملکردی و لوازم داخل خانه را فراهم میکند. استقرار دو در ورودی متقابل در وسط فضا آن را به دو فضای عملکردی تقسیم می کند. استقرار نامناسب درهای ورودی فضا را خرد کرده، امکان استفاده از آن را کاهش میدهد.